Μεταναστευτικές ταυτότητες και κριτικός γραμματισμός: Μια απόπειρα συσχετισμού τους

Περίληψη

Οι κριτικές προσεγγίσεις στον γραμματισμό υπογραμμίζουν τη σημασία ανίχνευσης της γλωσσικής και κοινωνικής ανισότητας από τους μαθητές και τις μαθήτριες. Υπογραμμίζουν επίσης τη σημασία της συνειδητοποίησης εκ μέρους τους ότι υπάρχουν διαφορετικές -και συχνά αντικρουόμενες- αντιλήψεις της πραγματικότητας. Έχοντας τις παραδοχές αυτές στο επίκεντρο της μελέτης μας, επιχειρούμε να δείξουμε πώς κείμενα μεταναστών/ριών μαθητών/ριών (ΜΜ), στα οποία οικοδομούνται σύνθετες ταυτότητες, μπορούν να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο προγραμμάτων κριτικού γραμματισμού και, ειδικότερα, σε προγράμματα που αποσκοπούν στην παιδαγωγική της πολιτισμικής βιωσιμότητας. Πιο συγκεκριμένα, εντοπίζουμε και αναλύουμε στα γραπτά των ΜΜ σύνθετες ταυτότητες που δείχνουν την επιθυμία τους να ‘νομιμοποιήσουν‘ τους εαυτούς τους ως μέλη της κοινότητας υποδοχής και ταυτόχρονα να αντισταθούν στις αφομοιωτικές και μονοπολιτισμικές πιέσεις της πλειονότητας. Θεωρούμε ότι τέτοια κείμενα μπορούν να εμπλουτίσουν τις κοινωνιοπολιτισμικές εμπειρίες όλων των μαθητών/ριών και να διευρύνουν την επίγνωσή τους για την κοινωνική ανισότητα, όπως η τελευταία επιβάλλεται από μονογλωσσικές και μονοπολιτισμικές ιδεολογίες.