Νίκος Καζαντζάκης και Γρηγόριος Ξενόπουλος· Επαγγελματίες Λογοτέχνες την Περίοδο του Γλωσσικού Ζητήματος

Περίληψη

Ο Γ. Ξενόπουλος και ο Ν. Καζαντζάκης είναι δύο ειδικές περιπτώσεις Ελλήνων συγγραφέων που έζησαν από την πένα τους. Ένα σημαντικό μέρος του έργου τους παράγεται στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, σε χρόνια κατά τα οποία η αντιπαράθεση για τη Γλώσσα διέρχεται την οξεία της φάση. Παρόλο που και οι δύο δείχνουν σαφή προτίμηση για την υπεροχή της δημοτικής, αναγκάζονται να συμβιβαστούν για λόγους που σχετίζονται με την ιδιότητα του "επαγγελματία συγγραφέα". Στην περίπτωση του Ξενόπουλου, η υποχώρηση δηλώνεται κυρίως με την υιοθέτηση μιας γλώσσας μεικτής και γίνεται αντικείμενο κριτικής από τους δημοτικιστές. Η περίπτωση του Καζαντζάκη είναι πιο παράδοξη, καθώς ο ίδιος έχει εμπλακεί πιο βαθιά στη Γλωσσική Αντιπαράθεση. Ωστόσο, και ο δικός του απόλυτος δημοτικισμός συνοδεύεται από συμβιβασμούς. Ενώ παράγει έργο στη δημοτική και αρθρογραφεί υπέρ της, δέχεται επίσης για λόγους βιοπορισμού τη χρήση της καθαρεύουσας στις μεταφράσεις του και σε ένα παιδικό αναγνωστικό.