Ο Νίκος Καζαντζάκης και η Μάγια η Μέλισσα

Περίληψη

Ο Γερμανός δημοσιογράφος και συγγραφέας W. Bonsels έγραψε το νεορομαντικό μυθιστόρημα για παιδιά Μάγια η μέλισσα (1919) που γνώρισε γρήγορα εκδοτική και κινηματογραφική επιτυχία στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Αυτό το πρώιμο παράδειγμα λογοτεχνίας, που περνά από την εφηβεία στη λογοτεχνία των ενηλίκων (crossover literature), διαλέγει ο Καζαντζάκης ανάμεσα σε άλλα και το μεταφράζει για τα παιδιά και όχι μόνο την περίοδο του Μεσοπολέμου. Ως μεταφραστής ο Καζαντζάκης ανακαλύπτει στην υβριδική αφήγηση του Bonsels την εικόνα του εαυτού του. Η σύγκριση με το πρωτότυπο κείμενο και με την κατά πολύ μεταγενέστερη μετάφραση της Ρένας Καρθαίου (1980) διαφωτίζει την πολλαπλή αφηγηματική στρατηγική της πολιτισμικής οικειοποίησης και δημιουργεί έναν τύπο υποθετικού αναγνώστη διαφορετικό από του Bonsels. Ο Καζαντζάκης προσαρμόζει το κείμενό του όχι μόνο στις προσδοκίες του Έλληνα ενήλικου αναγνώστη του Μεσοπολέμου αλλά και στην εικόνα του ίδιου του μεταφραστή.