Νίκου Καζαντζάκη, στα Παλάτια της Κνωσού & Κούρος: τα Μυθικά Πρόσωπα στην Αλλαγή των Καιρών

Περίληψη

Ο Νίκος Καζαντζάκης προτείνει τον πρωτοπόρο διάλογό του με τους Αρχαίους Έλληνες συγγραφείς πολύ νωρίς. Στην Απολογία του (1909) για το Γλωσσικό Ζήτημα υποδεικνύει ότι η αρχαία ελληνική κληρονομιά είναι πρόκληση για αυθεντική δημιουργία που διασφαλίζει τη «συνέχεια» και την «εξέλιξη» της ελληνικής σκέψης μέσα στο πολιτισμικό γίγνεσθαι. Η μινωική μυθολογία και οι ανασκαφές της Κνωσού προβάλλονται συχνά στο έργο του. Την περίοδο που γράφει τα σχολικά βιβλία με τη Γαλάτεια μεταφράζει επίσης τον πλατωνικό διάλογο Μίνως και στην Οδύσεια η Κνωσός είναι ένας σταθμός του Οδυσέα, ανήκει στον παλιό κόσμο και καταστρέφεται. Στο μυθιστόρημα για παιδιά Στα Παλάτια της Κνωσού, ο Θησέας όχι μόνο σκοτώνει τον Μινώταυρο, αλλά καίει και την Κνωσό που εκπροσωπεί ό, τι παλιό και φθαρμένο. Ο Καζαντζάκης καθιστά τον Θησέα προσωπείο δικό του, διότι τις ιδέες του μυθικού ήρωα για την παιδεία και το σχολείο-γυμναστήριο τις εκφράζει ο ίδιος ο συγγραφέας στα Γράμματα προς Γαλάτεια. Η τραγωδία Κούρος πραγματεύεται ξανά τον μύθο του Μινώταυρου και του Θησέα, αλλά ανατρεπτικά. Ο Θησέας, προσωπείο του συγγραφέα ξανά, έρχεται μαζί με τους νέους και τις νέες στην Κνωσό, όπου προετοιμάζεται η θυσία τους στον Μινώταυρο. Ο ήρωας παραμένει πιστός στο χρέος του να σκοτώσει τον θηρίο, αλλά ο διάλογός του με την Αριάδνη και τον Μίνωα, εισάγει τις αξίες της ειρήνης και της αγάπης ως μέγιστου αγαθού για την επιβίωση του ανθρώπου.