Η Μεταβλητότητα των Αξιών και η Στασιμότητα του Σχολείου: από τη Σκύλλα … στην Ιθάκη

Περίληψη

Ο σκοπός αυτού του άρθρου είναι να παράσχει ερεθίσματα για την αντιμετώπιση της δικαιοσύνης ως θεμελιώδους αξίας γενικού ενδιαφέροντος και της αυτογνωσίας ως αξίας με συγκεκριμένη σημασία για εμάς τους Έλληνες. Συγκεκριμένα, παρέχονται δύο παραδείγματα: αφενός διλήμματα σχετικά με τη δικαιοσύνη που βασίζεται στον ελληνικό πολιτισμό, και ιδίως την αρχαία ελληνική παράδοση, και αφετέρου το κυρίως ελληνικό έλλειμμα, η αυτογνωσία, αλλά και η αδυναμία εκμετάλλευσης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς από το ελληνικό σχολείο. Είναι γεγονός ότι η «διδασκαλία των αξιών» είναι θέμα του παρελθόντος, το οποίο διατυπώνεται συνήθως μετά από οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις, αλλά εμφανίζεται επίσης στην αυγή ενός νέου αιώνα ή μιας νέας χιλιετίας. Στην πρώτη περίπτωση, πιθανότατα οφείλεται στην ανασφάλεια, ενώ στη δεύτερη περίπτωση, ίσως στην ελπίδα αλλαγής προς το καλύτερο. Και στις δύο περιπτώσεις, δεν υπάρχει συνειδητοποίηση ότι οι αξίες δεν αλλάζουν, αλλά η προοπτική από την οποία τις εξετάζουμε. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επαναδιαπραγματευτούμε το περιεχόμενο των αξιών προσπαθώντας να καταργήσουμε το "τι δεν είναι αξία" αντί να ορίσουμε το ακριβές περιεχόμενό τους, το οποίο είναι αδύνατο. Ήδη ο ίδιος ο Πλάτων, που ασχολείται με αξίες, καταφεύγει στον μύθο μετά τα αδιέξοδα. Στην προσπάθειά μας να συμμετάσχουμε στη συζήτηση των αξιών, δεν εξετάζουμε τα δικά μας διανοητικά και ψυχικά δεδομένα και παγιδευόμαστε σε εισαγόμενα.