Παιδική και εφηβική εργασία στο «δρόμο»: εθνογραφικές προσεγγίσεις στους δρόμους της Αθήνας

Περίληψη

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΡΘΡΟ εξετάζει το φαινόμενο της παιδικής και εφηβικής εργασίας στο «δρόμο» μέσα από την ανάλυση συγκεκριμένων εθνογραφικών παραδειγμάτων που προέκυψαν από εξάμηνη επιτόπια έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε από τον Φεβρουάριο του 2009 έως τον Σεπτέμβριο του 2009 στην Αθήνα. Η έρευνα αφορά τριάντα τέσσερα παιδιά ηλικίας τεσσάρων έως δέκα ετών, και είκοσι έξι εφήβους, ηλικίας έντεκα έως δεκαπέντε ετών, που στη συντριπτική τους πλειοψηφία προέρχονται από δύο διαφορετικούς τσιγγανόφωνους πληθυσμούς και εργάζονται στους δρόμους του κέντρου και των συνοικιών της Αθήνας. Το άρθρο αυτό αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια καταγραφής και σχολιασμού μέρους του εθνογραφικού υλικού που προέκυψε από την επιτόπια έρευνα για την παιδική και εφηβική εργασία στους δρόμους της Αθήνας. Ειδικότερα, το άρθρο εστιάζει σε εθνογραφικό υλικό που αφορά συγκεκριμένες περιπτώσεις παιδιών και εφήβων που εργάζονται στο «δρόμο» και προέρχονται από τρεις διαφορετικές τσιγγανόφωνες οικογένειες. Μέσα από την εθνογραφική εμβάθυνση, η μελέτη αυτή εστιάζει στις αντιλήψεις των ίδιων των παιδιών και των εφήβων για την εργασία τους στο «δρόμο» καθώς και στις σχέσεις και στις πρακτικές που συνδέονται με τη συγκεκριμένη εργασιακή συνθήκη. Η παιδική και εφηβική εργασία, και ειδικότερα η παιδική και εφηβική εργασία στο «δρόμο», προσεγγίζεται εδώ όχι μόνο ως οικονομική δραστηριότητα που σχετίζεται με τις συνθήκες της περιθωριοποίησης των κοινωνικών υποκειμένων, αλλά και ως πολιτισμικά συγκροτημένη πρακτική η οποία τέμνει τα πεδία της συγγένειας και της εθνοτικής ταυτότητας. Στο άρθρο επιχειρείται η ενσωμάτωση της παραπάνω ανάλυσης σε ένα ευρύτερο πλαίσιο συζήτησης που συγκροτείται από συγκεκριμένα ζητήματα που προκύπτουν από το σώμα της διεθνούς βιβλιογραφίας για την παιδική και εφηβική ηλικία στο «δρόμο».