Βοιωτικά μνημεία πεσόντων ἐν πολέμωι

Περίληψη

 Η περιοχή της αρχαίας Βοιωτίας υπήρξε θέατρο πολεμικών συγκρούσεων, τόσο μεταξύ ελληνικών πόλεων και ξένων εισβολέων, όσο και ελληνικών αντίπαλων δυνάμεων. Όπως και σε άλλες περιοχές, έτσι και στις βοιωτικές πόλεις έχουν εντοπιστεί ταφικά μνημεία, λίγα δημόσια και περισσότερα ιδιωτικά, προς τιμήν των πολεμιστών που σκο- τώθηκαν στη μάχη. Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι απουσιάζουν, σχεδόν πλήρως, μνημεία που σχετίζονται με τους Περσικούς Πολέμους.

Κατάλογοι πεσόντων, δηλαδή κατάλογοι με ονόματα νεκρών από μία συγκεκριμένη μάχη, έχουν εντοπιστεί στη Βοιωτία, ενώ δημόσιος κοινός τάφος πεσόντων έχει ανα- σκαφεί στην Τανάγρα για τους νεκρούς της μάχης στο Δήλιον (424 π.Χ.). Μολονότι τα βοιωτικά ιδιωτικά μνημεία δεν παρουσιάζουν στιλιστικές αποκλίσεις από τις τάσεις της κάθε περιόδου, από τη Βοιωτία προέρχεται μια σειρά εγχάρακτων στηλών, γνωστές στη βιβλιογραφία ως «μαύρες στήλες», οι οποίες συνιστούν τοπική πρωτοτυπία. Η εικόνα του πολεμιστή, συνηθέστερα του οπλίτη, κοσμεί τις βοιωτικές στήλες των πεσόντων, ενώ απουσιάζουν, απ’ όσο γνωρίζουμε ως σήμερα, άλλες σκηνές, οι οποίες απαντούν συχνά για παράδειγμα σε μνημεία της Αττικής, όπως σκηνές μάχης και οικογενειακές.

Εξετάζονται δημοσιευμένα μνημεία από τη Θήβα, τις Θεσπιές, την Τανάγρα, τις Πλαταιές, και αλλού, τα οποία χρονολογούνται από τους ύστερους αρχαϊκούς έως και τους κλασικούς χρόνους.