Nietzsche through Aristotle? Ontology, Hermeneutics, and the end of Metaphysics

Abstract

Η ΜΕΛΕΤΗ αναδεικνύει την εκλεκτική σχέση της «αναμέτρησης» (Auseinandersetzung) του Μ. Χάιντεγκερ με τον Φ. Νίτσε ως τον τελευταίο μεταφυσικό, στις δεκαετίες ’30 και ’40, με μιαν άλλη σημαντική «αναμέτρησή» του, αυτή με τον Αριστοτέλη, η οποία ξεκινά νωρίς στη φιλοσοφική του διαδρομή. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ίδιος ο Χάιντεγκερ ομολογεί, τη δεκαετία του ’50, ότι η προπαιδευτική στην αριστοτελική οντολογία είναι αναγκαίος όρος για την κατανόηση της νιτσεϊκής κριτικής της μεταφυσικής.
Η μελέτη μας αρθρώνεται σε τρεις θεματικές ενότητες.
Η πρώτη θεματική ενότητα αναδεικνύει την ιδιάζουσα θέση του Αριστοτέλη στην προβληματική του γεγονικού βίου (faktisches Leben) στον Χάιντεγκερ της δεκαετίας του ’20.
Η δεύτερη ενότητα τοποθετεί τη νιτσεϊκή μεταφυσική του βίου στο ευρύτερο πλαίσιο της κριτικής αποδόμησης (Destruktion) της μεταφυσικής από τον Χάιντεγκερ, εφιστώντας την προσοχή σε ό,τι διαφεύγει από την ευθεία γραμμή που οδηγεί από τον πλατωνικό ιδεαλισμό στην «αντιστροφή» του στον Νίτσε, όπως αυτή αποτυπώνεται στις πανεπιστημιακές παραδόσεις για τον Νίτσε και τα κείμενα της δεκαετίας 1936-46. Στόχος μας είναι να φέρουμε, από πλευράς ερμηνευτικής χειρονομίας, την κριτική ιδιοποίηση από τον Χάιντεγκερ του Νίτσε κοντά στην ιδιοποίηση από αυτόν της αριστοτελικής φυσικής και πρακτικής φιλοσοφίας τη δεκαετία του ’20, με την οποία διατηρεί, κατά τη γνώμη μας, εμφανείς αντιστοιχίες.
Τέλος, στην τρίτη ενότητα, επιχειρούμε να διερευνήσουμε τις πιθανές συμπλοκές των δύο φιλοσόφων στο πλαίσιο του χαϊντεγκεριανού ερμηνευτικού εγχειρήματος να ερμηνεύσει την ιστορία της δυτικής μεταφυσικής από το τέλος προς την αρχή της, με άλλα λόγια, από τον Νίτσε στον Αριστοτέλη, με σημείο αναφοράς τα κείμενα της δεκαετίας του ’50, όπως το Τι αποκαλούμε σκέπτεσθαι; και το Ποιος είναι ο Ζαρατούστρα του Νίτσε;.